De Roode Ploeg,
van herberg tot natuurvoedingswinkel
Sinds 1992 is aan de noordkant van de Hoogstraat op nummer 25 in Harlingen natuurvoedingswinkel 'De Roode Ploeg' gevestigd. De naam is al heel oud: al aan het begin van de 17de eeuw was op deze plaats een herberg met stalling, genaamd 'In de Roode Ploeg'. In 1674 werd De Roode Ploeg bewoond door 'stalman' Hette Tjeerds. De brug over de Hoogstraat heette in de 18de eeuw de Roode-Ploegspijp.
'De Roode Ploeg' in 1674
In 1763 werd de deftige herberg en stalling De Roode Ploeg te koop aangeboden. Het erf strekte zich noordwaarts tot aan de Droogstraat, "met verscheidene vertrekken en wel gereguleerde commoditeiten voorzien". Het wagenhuis en stalling bevond zich op het vierde erf westwaarts van het perceel De Roode Ploeg, en strekte zich ook uit tot aan de Droogstraat.
Herberg en stalling in 1763
door Jeanine Otten
Openbare verkoop 1838
In 1838 werd het woonhuis, de herberg met stal en wagenhuis daarachter, "genaamd de Roode Ploeg", en een stal met wagenhuis in de Droogstraat, - beide percelen in eigendom van wijlen Adam Hendriks Mulder, in leven kastelein in herberg De Roode Ploeg - publiekelijk geveild.
Stalling voor 100 paarden
In 1876 had herberg De Roode Ploeg een stalling voor circa 100 paarden. Gedurende 30 jaar zwaaide eigenaar T.D. Hollander hier de scepter, maar in 1876 bood hij zijn welonderhouden, zeer beklante en goed ter nering staande herberg, stalling en wagenhuis te koop aan. De herberg bestond uit een ruime gelagkamer, een grote bovenzaal, diverse logeerkamertjes, een vrije benedenkamer, keuken en kelder, een stalling voor circa 100 paarden, een wagenhuis en verdere gerieflijkheden.
Faillissement 1898
In 1880 was logementhouder Former Willems Wiersma eigenaar van herberg De Roode Ploeg. In dit jaar trad hij als 49-jarige weduwnaar in het huwelijk met de 56-jarige weduwe Henrietta Wilhelmina Muller, winkelierse van beroep. Tegen het eind van de 19de eeuw ging het niet goed met de zaak. Wiersma ging failliet, en op 19 april 1898 werd de hele inboedel van De Roode Ploeg contant verkocht. Former Wiersma zocht zijn heil ergens ver weg en emigreerde naar de Verenigde Staten, waar hij op 2 juni 1901 op 67-jarige leeftijd als landbouwer overleed in Orange City, Sioux County, Iowa. Zijn vrouw Henrietta Wilhelmina Muller overleed, 85 jaar oud, in 1909 in Harlingen.
Nieuw aanzien
Tijdens de kroningsfeesten in september 1898 verscheen er een advertentie van hotel De Roode Ploeg, geplaatst door de nieuwe eigenaar Sietse Baarda. De bovenzaal had door toedoen van Baarda een heel nieuw aanzien gekregen. Drie jaar later, in december 1901, bood Baarda De Roode Ploeg met de gehele nieuwe inventaris uit de hand te koop aan, wegens 'te grote omslag'. Jan de Boer was van september 1902 tot april 1904 de volgende eigenaar van De Roode Ploeg. Het logement en de stalling werden half april 1904 uit de hand verkocht.
Na 400 jaar onafgebroken een horecagelegenheid te zijn geweest, kreeg De Roode Ploeg vanaf de 20ste eeuw andere bestemmingen. Achtereenvolgens waren hier gevestigd: S. Klein, grossier in koloniale waren (1915); H. Kramer, handelaar in tabak, sigaren, koffie, thee en cacao (1921); Gebroeders Kamstra, electro-technisch bureau en automobielen (circa 1925-1934); Folkert Alta, grossier in groenten fruit en zuidvruchten (1934-1988). Begin jaren ’80 begon Corrie Alta-Overzet, de schoondochter van Folkert Alta, in de winkel van het pand een boetiek, genaamd de Tienerhoek, en in 1984 opende zij stoffenzaak De Knipskeer, een winkel voor zelfgemaakte creaties en meubels. Eind jaren ’80 verhuisde de Groothandel in Aardappelen, Groente en Fruit van Alta naar de Oude Trekweg 99. Folkert Alta verkocht de zaak aan J.W. Duinmeijer en M. van den Broek.
20e eeuw
De Roode Ploeg als natuurvoedingswinkel sinds 1992
Vanaf 1992 is op dit adres een natuurvoedingswinkel gevestigd: Arnold en Grietje uit Wijnaldum met hun rijdende biologische winkel It Suteltsje startten op Hoogstraat 25 de verkoop van biologische landbouwproducten. De zaak werd doorverkocht aan Annemieke Grimbergen uit Achlum, daarna aan Theo Bloem uit Firdgum, die op 1 juli 2008 de zaak overdeed aan Oebele Ypenga, die op zijn beurt op 1 juli 2011 het stokje overgaf aan Niels Konijn. Maria van den Broek en Sander Hermes werden eigenaar van de Roode Ploeg in 2017. In 2021 heeft Sander zijn deel overgedragen aan Noëlle Retzlaff, die al een tijdje in de winkel werkzaam was.
Advertentie van kastelein Sietse Baarda in 1898.
De Roode Ploeg in 1898, afgebeeld in: Magazine Oud Harlingen, jrg 10 (1995) nr 10, p.16.
De Roode Ploeg in 2022.
De Roode Ploeg in 2022.
Gevelstenen en muurreclame
Vereniging Oud Harlingen zorgde er begin juli 2011 voor dat op de zijgevel van De Roode Ploeg de oude muurreclame van 'F. Alta / Groenten en fruit / engros' (1934-1988) weer aangebracht werd door decoratieschilder Klaes Posthuma.
De historische foto van het pand uit 1898 werd in 2020 op het raam aangebracht.
Boven de luifel van De Roode Ploeg zijn links en rechts twee keramische gevelsteentjes aangebracht, in gele letters op een zwarte achtergrond staat "DE ROODE / PLOEG".
Op de foto van De Roode Ploeg in 1898 zijn op dezelfde plaats twee oudere gevelsteentjes te zien. Hoewel de details niet goed te zien zijn, ziet men wel op het eerste gezicht dat de voorstelling op deze steentjes niet dezelfde is als op de huidige twee gevelsteentjes. Deze laatste moeten dus na 1900 zijn aangebracht. De vormgeving van de letters en de strakke gestileerde ploeg van de huidige gevelsteentjes is te dateren tussen 1910 en 1930.